prof. Halil Necati Dedeoğlu uyardı: Portatif tuvaletler hijyenik değil
Maraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya ve Elazığ’da çok sayıda can kaybına neden oldu. Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD), 13 Şubat saat 10.55’te 31 bin 643 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Bölgede elektrik, su ve doğalgazın kesilmesiyle binlerce kişi evsiz kalarak soğuk algınlığı ve salgın hastalık riskiyle karşı karşıya kaldı. Adıyamanlı depremzede çocuklarda sık görülen ishal ve kusma semptomlarının olduğu bildirildi.
Anka’nın haberine göre Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Halil Necati Dedeoğlu, 6 Şubat depremi sonrası afet bölgesinde çıkabilecek salgın hastalıklara karşı uyarıda bulundu.
İNSANLAR SAĞLIKLI SU İÇERSE HASTALIĞA BULAŞMAZ
“Yaz olsaydı sindirim sistemi hastalıklarından çok daha fazla korkardık. Çünkü yaz aylarında hem havanın sıcaklığından hem de daha fazla su ihtiyacından dolayı çok daha hızlı yayılabilirler. Ancak kıştan o kadar da korkmuyoruz. Ancak tuvalet ve su olmadığı için çocuklardan başlayarak ishal ve kusma ile seyreden hastalıkları görmek mümkündür. Birbiriyle çok yakın temas halinde olan insanlar onun için bu olabilir. Bunların önüne geçmek de çok kolaydır. İnsanlar sağlıklı su ve sağlıklı su içerse hastalık bulaşmaz. Bu paketli su Türkiye’de çok yaygın, çalkalama alanlarına rahatlıkla gönderilebiliyor. Artık herkes bu suları içiyor, musluk suyunun yaygın kullanımı olmadıkça yaygın bir salgın beklenmemeli.
HER ÇADIRKENTTE BİR SAĞLIK BİRİMİ KURULMALI
Elbette çocuklarda yaşanan olaylar için de gerekli önlemlerin alınması gerekiyor. Bunun için yapılacak işlemler: Her çadır kentte doktor, hemşire, ebe ve çevre sağlığı teknikerinin yer alacağı birer sağlık birimi kurulacaktır. Çadırları düzenli olarak ziyaret edecekler. İshaliniz var mı, kızamıklı ateşli bir çocuğunuz var mı veya başka bir hastalığınız var mı? Hep dolaşacaklar. Kaç tane var? Ondan sonra nedenlerini araştıracaklar. Bunu düzeltmeye çalışacağız. Gerekirse sulardan, çocuklardan numune alınması gerekiyor. Bunun için bir an önce laboratuvar sistemi kurulmalıdır. Mevcut hastaneler yakın il hastaneleri olabilir oralardan numune alınmalı ve laboratuvar sonuçları yansıtılmalıdır. Ama bu sağlık birimleri kaidedir.
‘TUVALET ÇUKUR KAZDIRARAK YAPILMALI’
Portatif, portatif tuvalet kelimesini ilk defa duyuyorum. Daha önce içinde bulunduğum tüm sarsıntılarda tuvalet çukuru kazılmış, üstüne kulübeler yapılmıştı. Bu bir durumdur çünkü o portatif tuvaletlerin tüketimi yoktur. Bir süre sonra doluyor ve altını temizlemeniz gerekiyor ve kimse temizlemiyor, pislik saçıyorlar. Hiç bir işe yaramıyorlar, kepçe ile çukur açılırsa çok daha rahat tuvaletler olur. Ellerinizi yıkamak için lavaboya, sabuna ve tuvalet kağıdına ihtiyacınız var. Bunlar kolayca bulunabilen ancak sindirim sistemi enfeksiyonlarını önlemek için çok değerli şeylerdir. Yavaş yavaş çöplerin toplanabileceği alanlar olmalı. Ardından çöp konteynırlarını kapattı. Onları boşaltmak için gruplara ihtiyacımız var. Ortalıkta çöp bırakılmamalıdır. Bez dağıtılıyor, kirlenince ne oluyor? Hijyenik pedler kirlendiğinde ne olur?
‘SOLUNUM SİSTEMİ ENFEKSİYONLARINDAN KORKUYORUZ’
Kışın sindirim enfeksiyonlarından çok korkmuyoruz ama solunum yolu enfeksiyonlarından çok korkuyoruz çünkü insanlar bir arada. Grip mevsiminin ortasıydı. Grip artıyor, Covid olayları artıyor, öksürük, burun akıntısı gibi solunum yolu ile bulaşan hastalıklar artıyor. Tüberküloz geç dönemde artar. Bu nedenle solunum sistemi hastalıklarına dikkat etmek gerekir. Tulum hastalıklardan korunma şartı değildir, ısınmak için değerlidir. Ancak maske çok önemli, mutlaka maske kullanmak gerekiyor. Çünkü insanlar iç içe ve çok çabuk bulaşıyor. İnsanların da yıkanması gerekiyor, bir an önce oraya duşlar kurmamız gerekiyor. Olmadı, insanları çevre şehirlerdeki bozulmamış hamamlara götürüp yıkamamız lazım. İnsanların temiz çamaşıra ihtiyacı var, bunlar kıymetli şeyler. Mutlaka yerine getireceğiz, bunlar epey bir sorunu azaltacaktır.
‘BÖLGEYE HALK SAĞLIĞI UZMANLARI GELİŞTİRİLMELİ’
Artık çadır yerine konteyner şehirler yapmamız gerekiyor. Çadırlar pek uygun değil, ısınmak mümkün değil, içine soba takamazsınız, yangın çıkma riski var, yangın çıkarsa hızla tüm çadırlara yayılır. Bölgeye halk sağlığı uzmanlarının getirilmesi gerekmektedir. Riskli kümeler var yani engelliler. Onlara ne olacak, tuvalete nasıl gidecekler, onlara kim yardım edecek? Hamileler, yaşlılar, çocuklar bunlar riskli kümeler. Bunların üzerinde özellikle hastalıkları ve beslenmeleri üzerinde durmak gerekir. Bir an önce ilaçlarını alması gereken kronik hastalar var. Çadır kentlerde eczane açılması gerekiyor.”
